Συστατικό
TITANIUM DIOXIDE (NANO)
Όνομα / περιγραφή
Τιτανίου διοξείδιο (νανο)
Δράση (-εις) του συστατικού στα καλλυντικά προϊόντα
Έκδοχο για αρωματικά έλαια
Έκδοχο για αρωματικά έλαια /ή μέσων γεύσης
ΜΕΣΟ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Προστατεύει το καλλυντικό προϊόν από βλάβες που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία
ΦΙΛΤΡΟ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Προστατεύει την επιδερμίδα ή τα μαλλιά από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία
Χρήση στα καλλυντικά
Κυρίως ως χρωστική-φίλτρο υπεριώδους ακτινοβολίας σε αντηλιακά, καθώς και σε διάφορα προϊόντα φροντίδας του δέρματος με προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, π.χ. κρέμες ημέρας
Χρήση σε άλλα προϊόντα
Το διοξείδιο του τιτανίου (όχι σε νανοκλίμακα) χρησιμοποιείται ευρέως ως λευκή χρωστική ουσία, π.χ. σε χρώματα, επιστρώσεις και πλαστικά
Άλλες πληροφορίες για τη χρήση στα καλλυντικά
Το διοξείδιο του τιτανίου είναι ένα λευκό ανόργανο (ορυκτό) στερεό. Στη φύση, το διοξείδιο του τιτανίου είναι ευρέως διαδεδομένο με τη μορφή των ορυκτών ρουτίλιο και ιλμενίτη. Το διοξείδιο του τιτανίου είναι από χημικής και θερμικής άποψης πολύ σταθερό (αδρανές) και αδιάλυτο. Το διοξείδιο του τιτανίου συχνά είναι επικαλυμμένο με άλλες ουσίες (π.χ. ενώσεις αργιλίου ή πυριτίου) στα καλλυντικά. Αυτό βοηθά τη βελτίωση της διασπαρσιμότητας (αναμιξιμότητας) στα καλλυντικά σκευάσματα, τη βελτιστοποίηση της απορρόφησης του υπεριώδους φωτός καθώς και τη μείωση των φωτοκαταλυτικών ιδιοτήτων. Το διοξείδιο του τιτανίου είναι ένα ορυκτό φίλτρο UV-BB (broadband-ευρυζωνικό φίλτρο) που προστατεύει το δέρμα τόσο από την ακτινοβολία UV-B όσο και από την UV-A και μπορεί να απορροφήσει την υπεριώδη ακτινοβολία από τα 280 έως 400 nm. Σε αυτό το πλαίσιο η μέγιστη συγκέντρωση είναι 25 %. Το νανο-διοξείδιο του τιτανίου τοποθετείται ως προστατευτικό φιλμ στην ανώτερη στιβάδα του δέρματος και σκεδάζει και απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Με αυτόν τον τρόπο το δέρμα προστατεύεται από την υπεριώδη ακτινοβολία και τις βλαβερές συνέπειές της (ηλιακά έγκαυμα, βλάβη του DNA, γήρανση του δέρματος κ.λπ.). Σε συνδυασμό με άλλες ουσίες φίλτρα (διαλυτά οργανικά φίλτρα UV) μπορούν να επιτύχουν ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα φωτοπροστασίας. Το διοξείδιο του τιτανίου νανο-κλίμακας στα αντηλιακά είναι αόρατο για το ανθρώπινο μάτι και δεν αφήνει λευκό φιλμ στο δέρμα, κάτι που παρακινεί τον καταναλωτή να κάνει μια πιο πλούσια εφαρμογή. Το διοξείδιο του τιτανίου σε νανοκλίμακα έχει σημαντικά καλύτερες ιδιότητες φίλτρου UV σε σύγκριση με τη λευκή χρωστική. Το νανο-διοξείδιο του τιτανίου χαρακτηρίζεται, επιπλέον, από βέλτιστη ανοχή από το δέρμα. Τα φίλτρα UV ελαχιστοποιούν τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα και, επομένως, αποτελούν σημαντικό συστατικό των αντηλιακών. Προστατεύοντας το δέρμα από την επικίνδυνη ηλιακή ακτινοβολία, συμβάλλουν στην πρόληψη της πρόωρης γήρανσης του δέρματος που προκαλείται από το φως και του καρκίνου του δέρματος. Σε αυτό το πλαίσιο, γίνεται διάκριση μεταξύ των διαλυτών οργανικών φίλτρων UV και εκείνων που βασίζονται σε ορυκτές και/ή οργανικές χρωστικές. Ενώ τα διαλυτά οργανικά φίλτρα UV απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία, τη μετατρέπουν σε θερμότητα και σχηματίζουν μια αόρατη ασπίδα προστασίας στην ανώτερη στιβάδα του δέρματος, τα φίλτρα UV με βάση τις χρωστικές αντανακλούν, σκεδάζουν και απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία που έχει πέσει ήδη στην επιφάνεια του δέρματος. Οι αρωματικές ουσίες ή τα μείγματα αρωματικών ουσιών αναφέρονται συχνά στον τομέα των καλλυντικών ως «αρωματικοί παράγοντες» ή «αρωματικά έλαια» ή «έλαια αρωμάτων». Στα καλλυντικά προϊόντα δηλώνονται με την ονομασία INCI «PARFUM». Πρόκειται για μη αραιωμένες μεμονωμένες ουσίες ή μείγματα αυτών που προέρχονται από φυσικές πρώτες ύλες ή μπορούν να παραχθούν (ημι-) συνθετικά. Αποτελούν πρώτες ύλες για την παραγωγή αρωμάτων και κολωνιών (eau de parfum, eau de toilette, eau de cologne) και άλλων αρωματισμένων καλλυντικών προϊόντων. Η μέση περιεκτικότητα των αρωματικών ουσιών στο άρωμα ανέρχεται σε 15-30 %, στο eau de parfum σε 10-14 %, σε eau de toilette σε 6-9 %, σε eau de cologne σε 3-5 % όπως και σε κρέμες δέρματος, σαμπουάν, σπρέι για τα μαλλιά και αποσμητικά έως περίπου 0,2-1 % και περίπου 1-3 % στα αποσμητικά στικ. Τα αρωματικά έλαια περιλαμβάνουν αιθέρια έλαια, ρητινοειδή και απόλυτα έλαια. Οι πρώτες ύλες είναι, μεταξύ άλλων, λουλούδια, φύλλα και μίσχοι, φρούτα και φλούδες φρούτων ή ρίζες φυτών∙ ξύλα, χόρτα ή βότανα, βελόνες, ρητίνες και βάλσαμα. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται μόνο ενώσεις που απομονώνονται από φυσικά προϊόντα όπως αλδεΰδες, κετόνες, εστέρες, αλκοόλες κ.λπ. (γερανιόλη, κιτρονελλάλη, κιτράλη, ευγενόλη, μενθόλη) καθώς και ημι-συνθετικά (σιτρονελόλη, οξικός γερανυλεστέρας, ζονόνη) και συνθετικές οσμές ( π.χ. φαινυλαιθυλική αλκοόλη και λιναλοόλη). Οσμές ζωικής προέλευσης όπως ο μόσχος και η άμβρα χρησιμοποιούνται σπάνια μόνο.
Πληροφορίες για την ασφαλή χρήση
Σύμφωνα με τον Κανονισμό για τα Καλλυντικά της ΕΕ [Κανονισμός (ΕΕ) Αρ. 1223/2009], που ισχύει για ολόκληρη την αγορά της ΕΕ, τα φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας ορίζονται ως ουσίες που προορίζονται αποκλειστικά ή κυρίως για την προστασία του δέρματος από ορισμένες ακτινοβολίες UV απορροφώντας, αντανακλώντας ή διαθλώντας την υπεριώδη ακτινοβολία. Το παράρτημα VI του Κανονισμού ορίζει τις ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα καλλυντικά προϊόντα ως φίλτρα UV. Σε αυτόν τον λεγόμενο θετικό κατάλογο των φίλτρων UV καθορίζονται οι μέγιστες συγκεντρώσεις για τη χρήση αυτών των ουσιών σε καλλυντικά προϊόντα και, εάν χρειάζεται, ορίζονται πρόσθετοι όροι χρήσης. Πριν από την έγκρισή τους στο Παράρτημα VI, τα φίλτρα UV εξετάζονται επιλεκτικά ως προς την τοξικολογική ασφάλειά τους και υποβάλλονται σε εκτενείς δοκιμασίες. Οι κατασκευαστές πρέπει να αποδείξουν με εμπεριστατωμένες επιστημονικές μελέτες την ασφάλεια αυτών των ουσιών για την υγεία. Επιπλέον, τα εγκεκριμένα φίλτρα επαναξιολογούνται, εάν είναι απαραίτητο, με βάση νέα επιστημονικά ευρήματα και σε περίπτωση πιθανών ύποπτων ευρημάτων στην παρακολούθηση της αγοράς και ο κατάλογος ενημερώνεται αναλόγως.
Σύνδεσμοι προς επιστημονικές αξιολογήσεις
Παλαιότερη γνωμοδότηση της SCCNFP (Επιστημονική Επιτροπή για την Ασφάλεια των Καταναλωτών) (2000)
Γιατί μιλάμε για αυτό;
Υπάρχει υποψία ότι το διοξείδιο του τιτανίου σε νανοσωματιδιακή μορφή (νανο) είναι καρκινογόνο από την αναπνευστική (εισπνοή) και από τη στοματική οδό (4). Τα δεδομένα: Το διοξείδιο του τιτανίου σε νανοσωματιδιακή μορφή επιτρέπεται όταν χρησιμοποιείται ως αντηλιακό (φίλτρο UV) στα καλλυντικά προϊόντα. Παρέχει αποτελεσματική αντηλιακή προστασία χωρίς να αφήνει λευκά σημάδια στην επιδερμίδα κατά την εφαρμογή. Το διοξείδιο του τιτανίου που χρησιμοποιείται ως φίλτρο UV είναι ασφαλές, ιδιαίτερα επειδή η διείσδυση του νανο-διοξειδίου του τιτανίου στο δέρμα είναι πολύ περιορισμένη (παραμένει στις επιφανειακές στιβάδες του δέρματος και δεν τις διαπερνά) (1). Αρκετές επιτροπές ειδικών (Ευρωπαϊκές, Δανικές (2)) έχουν επικυρώσει έτσι την ασφάλεια της χρήσης του νανο-διοξειδίου του τιτανίου ως αντηλιακό φίλτρο σε καλλυντικά προϊόντα. Από την άλλη μεριά, όμως, η νανομορφή δεν επιτρέπεται στα καλλυντικά προϊόντα που θα μπορούσαν να εισπνευστούν (σπρέι, χαλαρές σκόνες). Πράγματι, μελέτες έχουν δείξει ένα καρκινογόνο δυναμικό του διοξειδίου του τιτανίου από την αναπνευστική οδό, δηλ. όταν εισπνέεται (3). Βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζετε: Η χρήση διοξειδίου του τιτανίου σε νανομορφή ως φίλτρο UV σε αντηλιακά προϊόντα που εφαρμόζονται στο δέρμα αναγνωρίζεται ως ασφαλής στις επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις. Πηγές: (1) French National Agency for the Safety of Medicines and Health Products (ANSM/ ex-AFSSAPS): “Etat des connaissances relatif aux nanoparticules de dioxyde titane et d'oxyde de zinc dans les produits cosmétiques en termes de pénétration cutanée, de génotoxicité et de cancérogenèse” / State of knowledge on titanium dioxide and zinc oxide nanoparticles in cosmetic products in terms of skin penetration, genotoxicity and carcinogenesis (2011): https://archiveansm.integra.fr/var/ansm_site/storage/original/application/af86f9684f0e2810a7cf1d5b0cefb0d5.pdf (2) Danish Environment Protection Agency (EPA): Occurrence and effects of nanosized anatase titanium dioxide in consumer products Environmental Project N°1603 (2014): https://mst.dk/service/publikationer/publikationsarkiv/2015/mar/occurrence-and-effects-of-nanosized-anatase-titanium-dioxide-in-consumer-products/ (3) Committee for Risk Assessment (RAC) Opinion (2017): https://echa.europa.eu/documents/10162/682fac9f-5b01-86d3-2f70-3d40277a53c2 (4) EFSA: EFSA Journal 2021;19(5):6585 https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2021.6585
Ανήκει στις παρακάτω ομάδες συστατικών
Ρυθμίζοντας τα Καλλυντικά
Τα συστατικά των καλλυντικών προϊόντων υπόκεινται σε κανονισμούς. Παρακαλώ σημειώστε ότι ενδέχεται να ισχύουν διαφορετικοί κανονισμοί για τα συστατικά των καλλυντικών σε χώρες εκτός της ΕΕ.
Βάση δεδομένων
Τα καλλυντικά έχουν μεγάλη σημασία για τους ανθρώπους και παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Κατά μέσο όρο οι Ευρωπαίοι καταναλωτές χρησιμοποιούν περισσότερα από επτά διαφορετικά καλλυντικά καθημερινά. Κι εσείς; Είναι φυσικό να θέλετε να μάθετε περισσότερα για τα συστατικά αυτών των προϊόντων.
Στον ψηφιακό κόσμο που ζούμε, υπάρχει ένας κατακλυσμός πληροφοριών για τα καλλυντικά. Ωστόσο, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποιες πηγές είναι αξιόπιστες. Η Cosmile Europe είναι μία ευρωπαϊκή βάση δεδομένων συστατικών, η οποία προσφέρει αξιόπιστες, επαληθευμένες και επιστημονικά υποστηριζόμενες πληροφορίες για σχεδόν 30.000 συστατικά που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά.
Αυτή η βάση δεδομένων θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε γιατί ορισμένα συστατικά υπάρχουν στα προϊόντα σας, ποιες ιδιότητες έχουν και πολλά άλλα. Η βάση δεδομένων είναι προς το παρόν διαθέσιμη σε δεκατέσσερις γλώσσες, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες.
