PROPYLPARABEN

Όνομα / περιγραφή

Προπυλοπαραβένιο· 4-Υδροξυβενζοϊκός προπυλεστέρας· στα τρόφιμα: E 216

---

Δράση (-εις) του συστατικού στα καλλυντικά προϊόντα

Έκδοχο για αρωματικά έλαια

Έκδοχο για αρωματικά έλαια /ή μέσων γεύσης

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟ

Προστατεύει τα καλλυντικά προϊόντα από τη μικροβιακή αλλοίωση

---

Προέλευση

συνθετικό

---

Χρήση στα καλλυντικά

Σε προϊόντα φροντίδας και καθαρισμού του δέρματος όπως γαλακτώματα, κρέμες, σαμπουάν, καθώς και σε προϊόντα για το χτένισμα και πολλά άλλα καλλυντικά προϊόντα

---

Χρήση σε άλλα προϊόντα

Τα Parabens (παραβένια) αυξάνουν επίσης τη διάρκεια ζωής των φαρμακευτικών προϊόντων και ορισμένων τροφίμων (όπως σαλάτες, ψάρια ή μαγιονέζα). Όπως όλα τα συντηρητικά, προστατεύουν από τη μικροβιακή αλλοίωση και επομένως διασφαλίζουν την ασφάλεια των προϊόντων για τον καταναλωτή.

---

Άλλες πληροφορίες για τη χρήση στα καλλυντικά

Τα συντηρητικά προστατεύουν τα καλλυντικά προϊόντα από τη μικροβιακή αλλοίωση και, επομένως, συμβάλλουν σημαντικά στην υγεία των καταναλωτών. Τα συντηρητικά είναι ιδιαίτερα απαραίτητα εάν ένα καλλυντικό προϊόν περιέχει νερό, επειδή οι μικροοργανισμοί μπορούν να δημιουργήσουν αποικίες και να πολλαπλασιαστούν σε ένα υδατικό περιβάλλον (που περιέχει νερό). Τα καλλυντικά συχνά περιέχουν περισσότερες από μία συντηρητικές ουσίες και αυτά τα συστήματα συντήρησης δρουν ταυτόχρονα ενάντια σε διαφορετικά βακτήρια, μύκητες ή μούχλες. Κάθε μία από αυτές τις ουσίες έχει ελεγχθεί διεξοδικά και αξιολογηθεί ως προς την ασφάλεια (μεμονωμένα και σε συνδυασμό). Οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν πάντα μόνο τη χαμηλότερη δυνατή αποτελεσματική συγκέντρωση σε ένα προϊόν, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη διάρκεια ζωής και η ασφαλής εφαρμογή. Οι αρωματικές ουσίες ή τα μείγματα αρωματικών ουσιών αναφέρονται συχνά στον τομέα των καλλυντικών ως «αρωματικοί παράγοντες» ή «αρωματικά έλαια» ή «έλαια αρωμάτων». Στα καλλυντικά προϊόντα δηλώνονται με την ονομασία INCI «PARFUM». Πρόκειται για μη αραιωμένες μεμονωμένες ουσίες ή μείγματα αυτών που προέρχονται από φυσικές πρώτες ύλες ή μπορούν να παραχθούν (ημι-) συνθετικά. Αποτελούν πρώτες ύλες για την παραγωγή αρωμάτων και κολωνιών (eau de parfum, eau de toilette, eau de cologne) και άλλων αρωματισμένων καλλυντικών προϊόντων. Η μέση περιεκτικότητα των αρωματικών ουσιών στο άρωμα ανέρχεται σε 15-30 %, στο eau de parfum σε 10-14 %, σε eau de toilette σε 6-9 %, σε eau de cologne σε 3-5 % όπως και σε κρέμες δέρματος, σαμπουάν, σπρέι για τα μαλλιά και αποσμητικά έως περίπου 0,2-1 % και περίπου 1-3 % στα αποσμητικά στικ. Τα αρωματικά έλαια περιλαμβάνουν αιθέρια έλαια, ρητινοειδή και απόλυτα έλαια. Οι πρώτες ύλες είναι, μεταξύ άλλων, λουλούδια, φύλλα και μίσχοι, φρούτα και φλούδες φρούτων ή ρίζες φυτών∙ ξύλα, χόρτα ή βότανα, βελόνες, ρητίνες και βάλσαμα. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται μόνο ενώσεις που απομονώνονται από φυσικά προϊόντα όπως αλδεΰδες, κετόνες, εστέρες, αλκοόλες κ.λπ. (γερανιόλη, κιτρονελλάλη, κιτράλη, ευγενόλη, μενθόλη) καθώς και ημι-συνθετικά (σιτρονελόλη, οξικός γερανυλεστέρας, ζονόνη) και συνθετικές οσμές ( π.χ. φαινυλαιθυλική αλκοόλη και λιναλοόλη). Οσμές ζωικής προέλευσης όπως ο μόσχος και η άμβρα χρησιμοποιούνται σπάνια μόνο. Τα Parabens (παραβένια) είναι άλατα και εστέρες του παρα-υδροξυβενζοϊκού οξέος. Όπως το σχετικό βενζοϊκό οξύ, έχουν αντιμικροβιακή και μυκητοκτόνο δράση. Για αυτόν τον λόγο, ορισμένοι εστέρες προστίθενται εδώ και πάνω από 80 χρόνια ως συντηρητικά στα καλλυντικά. Στα καλλυντικά προϊόντα επιτρέπονται τα ακόλουθα: παρα-υδροξυβενζοϊκό οξύ (paraben), μεθυλοπαραβένιο, αιθυλοπαραβένιο, προπυλοπαραβένιο, βουτυλοπαραβένιο, καθώς και ορισμένα από τα άλατά τους με νάτριο, κάλιο και ασβέστιο. Στη φύση τα παραβένια υπάρχουν σε πολλά φυτά όπως τα αγγούρια, τα καρότα, τα κρεμμύδια, τα κεράσια, τα βατόμουρα ή οι φράουλες.

---

Πληροφορίες για την ασφαλή χρήση

Σύμφωνα με τον Κανονισμό για τα Καλλυντικά της ΕΚ (Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 1223/2009), ο οποίος ισχύει για ολόκληρη την αγορά της ΕΕ, ως συντηρητικά νοούνται ουσίες που σκοπό έχουν αποκλειστικά ή κυρίως να αναστέλλουν την ανάπτυξη μικροοργανισμών στο καλλυντικό προϊόν. Το παράρτημα V του Κανονισμού ορίζει τις ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συντηρητικά στα καλλυντικά προϊόντα. Σε αυτή τη λεγόμενη θετική λίστα συντηρητικών, ορίζονται οι μέγιστες συγκεντρώσεις για τη χρήση αυτών των ουσιών στα καλλυντικά προϊόντα, καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις. Τα συντηρητικά εξετάζονται ως προς την τοξικολογική τους ασφάλεια πριν από την έγκρισή τους στο Παράρτημα V και υποβάλλονται σε εκτεταμένες δοκιμασίες. Οι κατασκευαστές θα πρέπει να αποδείξουν την ασφάλεια για την υγεία σε εκτενείς επιστημονικές μελέτες. Από επιστημονική άποψη, τα παραβένια είναι τα περισσότερο διερευνημένα και ασφαλέστερα συντηρητικά στην αγορά αυτή τη στιγμή. Το BfR (Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την Εκτίμηση Κινδύνων) τα ταξινομεί ως ασφαλή. Το 2010 η SCCS εξέτασε τις συγκεντρώσεις των μεμονωμένων παραβένιων στα καλλυντικά προϊόντα και επανεπιβεβαίωσε τον Μάιο του 2013 ότι τα παραβένια μπορούν να ταξινομηθούν ως ασφαλή στη συγκέντρωση στην οποία χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά προϊόντα. Η τρέχουσα βιβλιογραφία αποδεικνύει ότι τα παραβένια συγκαταλέγονται, από αλλεργιολογική άποψη, στα συντηρητικά με ιδιαίτερα χαμηλό αλλεργιογόνο δυναμικό. Υπάρχουν αναφορές για αλλεργίες, αλλά αν συσχετιστούν με τη συχνότητα χρήσης (πολλά προϊόντα στην αγορά συντηρούνται με παραβένια), τα παραβένια μπορούν να χαρακτηριστούν ως ασφαλή από αλλεργική άποψη.

---

Σύνδεσμοι προς επιστημονικές αξιολογήσεις

Γνωμοδότηση της SCCS (2021) σχετικά με την ασφάλεια του προπυλοπαραβένιου

Γνωμάτευση της SCCS (2013) σχετικά με την ασφάλεια των προπυλο- και βουτυλο-παραβένιων

Έγγραφο θέσης του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου της Γερμανίας για την Εκτίμηση Κινδύνων (BfR) (2011) σχετικά με τη χρήση των παραβένιων σε καλλυντικά προϊόντα (στα γερμανικά)

Γνωμάτευση της SCCS (2010) σχετικά με την ασφάλεια των παραβένιων ως συντηρητικών στα καλλυντικά

---

Γιατί μιλάμε για αυτό;

Υπάρχει υποψία ότι το προπυλοπαραβένιο είναι ενδοκρινικός διαταράκτης και ότι προκαλεί καρκίνο του μαστού. Τα δεδομένα: Η ασφάλεια του προπυλοπαραβένιου, ενός καλώς ανεκτού συντηρητικού που έχει εγκριθεί για χρήση στα καλλυντικά προϊόντα, έχει αξιολογηθεί ευρέως από πολυάριθμες επιτροπές ειδικών (Ευρωπαϊκή, Αμερικανική, Ολλανδική κ.λπ.) (2, 3 και 4). Μόνο στην Ευρώπη, η ασφάλεια χρήσης του προπυλοπαραβένιου στα καλλυντικά προϊόντα αξιολογήθηκε το 2005, 2006, 2008, 2010, 2011, 2013 και πάλι το 2020, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τις ενδοκρινικές διαταραχές. Μελέτες in vitro (δηλ. μελέτες ή χειρισμοί που πραγματοποιήθηκαν σε τεχνητό εργαστηριακό περιβάλλον, για παράδειγμα σε δοκιμαστικό σωλήνα) δείχνουν χαμηλή δράση των παραβένιων στους υποδοχείς οιστρογόνων, η οποία είναι συνολικά 20.000 έως 700.000 φορές χαμηλότερη από εκείνη της γυναικείας ορμόνης αναφοράς (οιστραδιόλης). Επιπλέον, όσο πιο βραχύ είναι το μόριο, τόσο λιγότερο απορροφάται από το δέρμα και τόσο χαμηλότερη είναι η δράση του, και τα παραβένια μετατρέπονται γρήγορα από το δέρμα σε ένα μόριο που δεν παρουσιάζει αυτές τις χαμηλές επιδράσεις. Τα αποτελέσματα in vivo (δηλαδή μελέτες ή χειρισμοί που πραγματοποιήθηκαν σε ζωντανούς οργανισμούς) είναι αντιφατικά (1) (2). Λόγω των αντιφάσεων που παρατηρούνται μεταξύ αρκετών μελετών, το 2020, Ευρωπαίοι ειδικοί ανέλυσαν όλες τις σχετικές πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στη βιβλιογραφία, εστιάζοντας στη μελέτη των πιθανών ενδοκρινικών επιδράσεών τους. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το τρέχον επίπεδο μαρτυριών δεν επαρκεί για να θεωρηθεί οριστικά το προπυλοπαραβένιο ως ουσία που προκαλεί ενδοκρινικές διαταραχές (5). Επομένως, η ασφάλεια χρήσης του προπυλπαραβένιου αξιολογήθηκε με την εφαρμογή του «χειρότερου σεναρίου», δηλαδή λαμβάνονται υπόψη οι υψηλότερες τιμές έκθεσης και απορρόφησης από το δέρμα, παράλληλα με τη χαμηλότερη τιμή δόσης χωρίς επιπτώσεις. Ως εκ τούτου, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ειδικοί θεωρούν πλέον ότι το προπυλπαραβένιο είναι ασφαλές για χρήση σε καλλυντικά προϊόντα στις εγκεκριμένες συγκεντρώσεις. Επιπλέον, οι τρέχουσες επιστημονικές μελέτες δεν δείχνουν κάποια αιτιώδη σχέση μεταξύ της έκθεσης σε παραβένια και της ανάπτυξης καρκίνου του μαστού (Académie de pharmacie, 2013) (5)(6). Βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζετε: Όπως όλα τα συντηρητικά, το προπυλοπαραβένιο ελέγχεται αυστηρά από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η ασφάλεια χρήσης του στα καλλυντικά προϊόντα έχει μελετηθεί πολλές φορές τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια και πάλι πρόσφατα το 2020 (5). Το προπυλπαραβένιο δεν θεωρείται αποδεδειγμένος ενδοκρινικός διαταράκτης, δεν είναι γονοτοξικό, ούτε καρκινογόνο, ούτε αλλεργιογόνο. Τέλος, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν προϊόντα που περιέχουν προπυλπαραβένιο έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο. Συμπερασματικά, οι αρμόδιες υγειονομικές αρχές θεωρούν το προπυλπαραβένιο ασφαλές για χρήση στις πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις που επιτρέπονται επί του παρόντος στα καλλυντικά προϊόντα. Πηγές: (1) In vitro data allow to identify a mechanism of action. To find out whether this mechanism has an effect on a living organism, in vivo studies are carried out. (2) Opinions of the European Scientific Committee on Consumer Safety a. SCCP/0873/05: https://ec.europa.eu/health/ph_risk/committees/04_sccp/docs/sccp_o_019.pdf b. Extended Opinion on Parabens, underarm cosmetics, and breast cancer, SCCP/0874/05: http://www.alegesanatos.ro/dbimg/files/Parabens.pdf c. SCCP/1017/06: https://ec.europa.eu/health/ph_risk/committees/04_sccp/docs/sccp_o_074.pdf d. SCCP/1183/08: https://ec.europa.eu/health/archive/ph_risk/committees/04_sccp/docs/sccp_o_138.pdf e. SCCS/1348/10: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_041.pdf f. "Clarification on Opinion SCCS/1348/10 in the light of the Danish clause of safeguard banning the use of parabens in cosmetic products intended for children under three years of age", SCCS/1446/11: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_069.pdf g. SCCS/1514/13: https://ec.europa.eu/health/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_132.pdf (3) Cosmetic Ingredient Review (CIR): Amended Safety Assessment of Parabens as Used in Cosmetics (2020): https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32723119/ (4) National Institute for Public Health and the Environment (RIVM report 2017-0028): Exposure to and toxicity of methyl-, ethyl- and propyl paraben (https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2017-0028.html) (5) European Scientific Committee on Consumer Safety - SCCS/1623/20: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_243.pdf (6) French Pharmaceutical Academy (Académie Nationale de Pharmacie): Parabènes & médicaments: un problème de santé publique? (2013): https://www.acadpharm.org/dos_public/Recommandations_parabenes_et_mEdiments_Conseil_22.05.2013_VF_27.05.2013.pdf

---

Επιπλέον πληροφορίες

Για τη διευκρίνιση, εάν υπάρχει υποψία για αλλεργία εξ επαφής, αυτή η ουσία μπορεί να ελεγχθεί με μια τυπική επιδερμική δοκιμασία στον δερματολόγο.

---

Ανήκει στις παρακάτω ομάδες συστατικών

---

Ρυθμίζοντας τα Καλλυντικά

Τα συστατικά των καλλυντικών προϊόντων υπόκεινται σε κανονισμούς. Παρακαλώ σημειώστε ότι ενδέχεται να ισχύουν διαφορετικοί κανονισμοί για τα συστατικά των καλλυντικών σε χώρες εκτός της ΕΕ.