SALICYLIC ACID

Όνομα / περιγραφή

Σαλικυλικό οξύ, o-Υδροξυβενζοϊκό οξύ

---

Δράση (-εις) του συστατικού στα καλλυντικά προϊόντα

ΑΝΤΙ-ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΪΚΟ

Προλαμβάνει τη σμηγματόρροια και/ή τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ή ανακουφίζει από τα συμπτώματά τους∙ και/ή δρα κατά της πιτυρίδας

ΑΡΩΜΑΤΙΚΟ

Ενισχύει την οσμή ενός προϊόντος και/ή αρωματίζει την επιδερμίδα

ΚΕΡΑΤΟΛΥΤΙΚΟ

Βοηθά στην απομάκρυνση των στιβάδων των νεκρών κυττάρων του δέρματος από την επιφάνεια του δέρματος

ΜΑΛΑΚΤΙΚΟ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Διατηρεί την επιδερμίδα σε καλή κατάσταση

ΜΑΛΑΚΤΙΚΟ ΜΑΛΛΙΩΝ

Αφήνει τα μαλλιά ευκολοχτένιστα, ελαστικά, απαλά και λαμπερά και/ή προσδίδει όγκο

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟ

Προστατεύει τα καλλυντικά προϊόντα από τη μικροβιακή αλλοίωση

---

Προέλευση

φυτικό/συνθετικό

---

Χρήση στα καλλυντικά

Ως συντηρητικό σε διάφορα καλλυντικά προϊόντα, ως ενεργό συστατικό σε καλλυντικά απολεπιστικά ή σαμπουάν κατά της πιτυρίδας κ.λπ.

---

Χρήση σε άλλα προϊόντα

Φαρμακευτικά προϊόντα

---

Άλλες πληροφορίες για τη χρήση στα καλλυντικά

Από χημική άποψη, το σαλικυλικό οξύ ανήκει στα υδροξυκαρβοξυλικά οξέα, καθώς περιέχει μια καρβοξυλική και μια υδροξυλική ομάδα. Με τη μορφή του μεθυλεστέρα του εμφανίζεται σε αιθέρια έλαια, και ως φυτορμόνη σε διάφορα φυτά, στα φύλλα, τα άνθη και τις ρίζες, όπου χρησιμεύει στην προστασία των φυτών. Το σαλικυλικό οξύ έχει εγκριθεί ως συντηρητικό σε συγκέντρωση έως και 0,5% στα καλλυντικά προϊόντα, αλλά όχι σε προϊόντα για παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών. Σε ένα καλλυντικό απολεπιστικό το σαλικυλικό οξύ διασπά το κυτταρικό στρώμα της κεράτινης στιβάδας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απολέπιση των χαλαρών νεκρών κυττάρων του δέρματος και το άνοιγμα των φραγμένων πόρων, και επομένως σε μια πιο ομαλή επιδερμίδα. Τα συντηρητικά προστατεύουν τα καλλυντικά προϊόντα από τη μικροβιακή αλλοίωση και, επομένως, συμβάλλουν σημαντικά στην υγεία των καταναλωτών. Τα συντηρητικά είναι ιδιαίτερα απαραίτητα εάν ένα καλλυντικό προϊόν περιέχει νερό, επειδή οι μικροοργανισμοί μπορούν να δημιουργήσουν αποικίες και να πολλαπλασιαστούν σε ένα υδατικό περιβάλλον (που περιέχει νερό). Τα καλλυντικά συχνά περιέχουν περισσότερες από μία συντηρητικές ουσίες και αυτά τα συστήματα συντήρησης δρουν ταυτόχρονα ενάντια σε διαφορετικά βακτήρια, μύκητες ή μούχλες. Κάθε μία από αυτές τις ουσίες έχει ελεγχθεί διεξοδικά και αξιολογηθεί ως προς την ασφάλεια (μεμονωμένα και σε συνδυασμό). Οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν πάντα μόνο τη χαμηλότερη δυνατή αποτελεσματική συγκέντρωση σε ένα προϊόν, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη διάρκεια ζωής και η ασφαλής εφαρμογή. Οι αρωματικές ουσίες ή τα μείγματα αρωματικών ουσιών αναφέρονται συχνά στον τομέα των καλλυντικών ως «αρωματικοί παράγοντες» ή «αρωματικά έλαια» ή «έλαια αρωμάτων». Στα καλλυντικά προϊόντα δηλώνονται με την ονομασία INCI «PARFUM». Πρόκειται για μη αραιωμένες μεμονωμένες ουσίες ή μείγματα αυτών που προέρχονται από φυσικές πρώτες ύλες ή μπορούν να παραχθούν (ημι-) συνθετικά. Αποτελούν πρώτες ύλες για την παραγωγή αρωμάτων και κολωνιών (eau de parfum, eau de toilette, eau de cologne) και άλλων αρωματισμένων καλλυντικών προϊόντων. Η μέση περιεκτικότητα των αρωματικών ουσιών στο άρωμα ανέρχεται σε 15-30 %, στο eau de parfum σε 10-14 %, σε eau de toilette σε 6-9 %, σε eau de cologne σε 3-5 % όπως και σε κρέμες δέρματος, σαμπουάν, σπρέι για τα μαλλιά και αποσμητικά έως περίπου 0,2-1 % και περίπου 1-3 % στα αποσμητικά στικ. Τα αρωματικά έλαια περιλαμβάνουν αιθέρια έλαια, ρητινοειδή και απόλυτα έλαια. Οι πρώτες ύλες είναι, μεταξύ άλλων, λουλούδια, φύλλα και μίσχοι, φρούτα και φλούδες φρούτων ή ρίζες φυτών∙ ξύλα, χόρτα ή βότανα, βελόνες, ρητίνες και βάλσαμα. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται μόνο ενώσεις που απομονώνονται από φυσικά προϊόντα όπως αλδεΰδες, κετόνες, εστέρες, αλκοόλες κ.λπ. (γερανιόλη, κιτρονελλάλη, κιτράλη, ευγενόλη, μενθόλη) καθώς και ημι-συνθετικά (σιτρονελόλη, οξικός γερανυλεστέρας, ζονόνη) και συνθετικές οσμές ( π.χ. φαινυλαιθυλική αλκοόλη και λιναλοόλη). Οσμές ζωικής προέλευσης όπως ο μόσχος και η άμβρα χρησιμοποιούνται σπάνια μόνο.

---

Πληροφορίες για την ασφαλή χρήση

Αυτή η ουσία είναι εγκεκριμένη ρητά και/ή υπόκειται σε περιορισμό ως αποτέλεσμα μιας καταχώρισης στο Παράρτημα III του Κανονισμού ΕΚ για τα Καλλυντικά μετά από αξιολόγηση από την Επιστημονική Επιτροπή για την Ασφάλεια των Καταναλωτών της Επιτροπής της ΕΕ (SCCS). Οι περιορισμοί μπορεί να αφορούν π.χ. τα κριτήρια καθαρότητας, τη μέγιστη συγκέντρωση ή τον περιορισμό σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων. Με την επιφύλαξη των όρων που ενδεχομένως επιβάλλονται στο Παράρτημα III, η χρήση αυτής της ουσίας σε καλλυντικά προϊόντα είναι ασφαλής. Σύμφωνα με τον Κανονισμό για τα Καλλυντικά της ΕΚ (Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 1223/2009), ο οποίος ισχύει για ολόκληρη την αγορά της ΕΕ, ως συντηρητικά νοούνται ουσίες που σκοπό έχουν αποκλειστικά ή κυρίως να αναστέλλουν την ανάπτυξη μικροοργανισμών στο καλλυντικό προϊόν. Το παράρτημα V του Κανονισμού ορίζει τις ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συντηρητικά στα καλλυντικά προϊόντα. Σε αυτή τη λεγόμενη θετική λίστα συντηρητικών, ορίζονται οι μέγιστες συγκεντρώσεις για τη χρήση αυτών των ουσιών στα καλλυντικά προϊόντα, καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις. Τα συντηρητικά εξετάζονται ως προς την τοξικολογική τους ασφάλεια πριν από την έγκρισή τους στο Παράρτημα V και υποβάλλονται σε εκτεταμένες δοκιμασίες. Οι κατασκευαστές θα πρέπει να αποδείξουν την ασφάλεια για την υγεία σε εκτενείς επιστημονικές μελέτες.

---

Σύνδεσμοι προς επιστημονικές αξιολογήσεις

Γνωμοδότηση της SCCS (Επιστημονική Επιτροπή για την Ασφάλεια των Καταναλωτών) (2018) για την ασφάλεια του σαλικυλικού οξέος

---

Γιατί μιλάμε για αυτό;

Υπάρχει υποψία ότι το σαλικυλικό οξύ είναι ενδοκρινικός διαταράκτης. Τα δεδομένα: Υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα σχετικά με το δυναμικό του σαλικυλικού οξέος ως ενδοκρινικού διαταράκτη. Πράγματι, οι αμφιβολίες γύρω από αυτό το θέμα προέκυψαν από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε μόρια της ίδιας οικογένειας (σαλικυλικά ή ακόμη και ακετυλοσαλικυλικό οξύ, δηλ. ασπιρίνη). Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε μια πρόσκληση για παροχή δεδομένων προκειμένου να διευκρινιστεί το ζήτημα. Η ασφάλεια του σαλικυλικού οξέος στα καλλυντικά προϊόντα έχει αξιολογηθεί από Ευρωπαίους (1, 2) και Αμερικανούς (3) ειδικούς. Το σαλικυλικό οξύ αναγνωρίζεται ως ασφαλές στις συγκεντρώσεις που επιτρέπονται στα καλλυντικά (4). Η ενδοκρινική διαταραχή είναι μια πρόσφατη έννοια, κάτι που εξηγεί γιατί υπάρχουν περισσότερα δεδομένα in vitro (αναφορά σε μελέτες ή χειρισμούς που πραγματοποιούνται σε τεχνητό εργαστηριακό περιβάλλον, για παράδειγμα σε δοκιμαστικό σωλήνα), τα οποία παράγονται ταχύτερα και ευκολότερα από τα δεδομένα in vivo (5) (αναφορά σε μελέτες ή χειρισμούς που πραγματοποιήθηκαν σε ζωντανούς οργανισμούς). Είναι σύνηθες τα in vivo δεδομένα να έρχονται σε αντίθεση με τα in vitro δεδομένα. Ένα καλό παράδειγμα είναι η σόγια, η οποία περιέχει μόρια που μιμούνται τα οιστρογόνα, αλλά δεν προκαλούν καμία ασθένεια στον άνθρωπο. Βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζετε: Η ασφαλής χρήση του σαλικυλικού οξέος στις συγκεντρώσεις που επιτρέπονται στα καλλυντικά προϊόντα έχει επιβεβαιωθεί από Ευρωπαίους ειδικούς (1). Προκειμένου να διασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας για τον καταναλωτή, οι συγκεντρώσεις χρήσης του σαλικυλικού οξέος ρυθμίζονται αυστηρά, και τα προϊόντα που περιέχουν αυτό το συστατικό δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από παιδιά ηλικίας κάτω των τριών ετών∙ επίσης δεν περιέχεται σε προϊόντα στοματικής υγιεινής. Πηγές: (1) Opinion of the European Scientific Committee on Consumer Safety (SCCS), December 2018: Scientific Committee on Consumer Safety, opinion on salicylic acid, SCCS/1601/18: https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_223.pdf (2) French Agency for Food, Environmental and Occupational Health & Safety (ANSES / ex-AFSSA-AFSSET): “Avis relatif à l'évaluation des substances inscrites au programme de travail 2015 de l'Agence dans le cadre de la Stratégie nationale sur les perturbateurs endocriniens”/ Opinion on the assessment of substances included in the Agency's 2015 work programme under the National Strategy on Endocrine Disruptors (April 2016)): https://www.anses.fr/fr/system/files/REACH2016RE0001.pdf (3) Cosmetic Ingredient Review (CIR): Amended Safety Assessment of Salicylic Acid and Salicylates as Used in Cosmetics, 2019: https://www.cir-safety.org/sites/default/files/salicy042019FAR.pdf (4) Cosmetic Regulation (EC) No 1223/2009; Annex III / Regulation 2021/850 (5) Danish centre on endocrine disrupters: List of Endocrine Disrupting Chemicals, 2018: http://cend.dk/files/DK_ED-list-final_2018.pdf

---

Ανήκει στις παρακάτω ομάδες συστατικών

---

Ρυθμίζοντας τα Καλλυντικά

Τα συστατικά των καλλυντικών προϊόντων υπόκεινται σε κανονισμούς. Παρακαλώ σημειώστε ότι ενδέχεται να ισχύουν διαφορετικοί κανονισμοί για τα συστατικά των καλλυντικών σε χώρες εκτός της ΕΕ.